ESTETIČKI SPISI

Iako nedovoljno poznat kod nas, Hose Ortega i Gaset je bio jedan od najuglednijih evropskih mislilaca XX vijeka. Plastično i književno stvaralaštvo smatrao je jednim od osnovnih područja u kojima se manifestuje senzibilitet svakog istorijskog razdoblja. Drugim riječima, razumijevanje umjetnosti određenog doba umnogome će nam pomoći da shvatimo i ostale njegove strukturne karakteristike. To je jedan od razloga zbog kojih je, tokom svoje dugotrajne karijere, napisao brojne radove o estetskim pitanjima, iako nikada nije sistematizovao sopstveno estetsko učenje. Ipak, Ortega se pre svega interesovao za umjetnost i književnost zato što je smatrao da se u njima nalazi naročiti oblik bića, ono irealno, da je umjetnost područje iluzija, bez čijeg razumijevanja analiza ljudskog postojanja ne može biti potpuna. Umjetnički proces jeste proces obestvarivanja (irealizacije); dok je umjetničko djelo živi hermetični organizam. Udubljivanje u njegove estetske analize produbiće razumijevanje kako filozofije Ortege i Gaseta, tako i same španske kulture. Te refleksije takođe mogu da posluže kao dobra alatka za tumačenje plastičnih i književnih umjetnosti uopšte, kao i onoga što je on nazivao njihovom živom djelatnošću.