ESTETIKA PRAZNINE

Čajna ceremonija - ćanoju (chanoyu); slikarstvo tušem - sumije, poetska forma haiku, umjetnost raspoređivanja cvijeća - ikebana, vrtovi „suvog pejzaža” - karesansui i no teatar, obrađeni su u ovoj studiji kao veoma očigledni primjeri umjetnosti u kojima je praznina prisutna i djelotvorna posredstvom stvaralačkog čina i čulnih formi, odnosno realizuje se kao proces i kao „estetski objekat”. Autor naglašava da mu namjera nije bila da se pozove na neku estetsku teoriju koja bi prazninu shvatila kao princip ili objekat analize, nego da skrene pažnju na niz iskustava praznine i, naročito, na činjenicu da se ona mogu dostići samo praksom meditacije, pomoću koje se praznina preobražava od pukog koncepta u produktivnu energiju.